Tilly Dinger, Margreet Smit en Coen Winkelman - Expressiever en gemakkelijker spreken

1 Inleiding

11

|

Spreken is eenmiddel om contact temaken en zich kenbaar temaken. We zijn allemaal gewend aan onze eigenmanier van spreken, maar tochwetenwe over het algemeen nauwelijks hoe het spreekproces verloopt. Demeestemensen zijn zichweinig bewust van het eigen spreken en van alles wat er mee samenhangt. Sommigen wekken bijvoorbeeld door hun manier van spreken een andere in druk dan ze denken of zoudenwillen. Spreken kanmoeiteloos verlopen. Het kan echter ook problemen en frustra ties oproepen en daarmee de effectiviteit van de communicatie verstoren. Communicatie verloopt dan ook niet altijd ‘vanzelfsprekend’. Zo kunnen ten gevolge van een verkeerdemanier van sprekenmoeilijkheden ontstaan als stemklachten die zich kunnen uiten in pijn, vermoeidheid, ‘ik heb last van mijn keel’ en heesheid. Voorts kan de verstaanbaarheid belemmerd worden door te snel, binnensmonds of te zacht spreken, en kan gebrek aan le vendigheid in het spreken een gesprek minder boeiend maken en de aandacht van de luisteraar doen verslappen. Dit alles kan het plezier in het spreken en luisteren bederven en kan in de uitoefening van bepaalde beroepen een beper king zijn. Er bestaan ook misverstanden , zoals het idee dat de eigenmanier van spre ken een onveranderbaar gegeven is. Dit blijkt uit opmerkingen als: ‘Zo praat ik nu eenmaal’ ‘Ik heb nu eenmaal zo’n zachte stem, ik kan niet harder’ ‘Ik hebmijn hele leven al eentonig gesproken’ ‘Als kind durfde ikmijnmond al niet open te doen’. Met dit boekwillenwe aangeven dat demanier van sprekenwel degelijk veran derbaar is. Het kan met enige oefening – zonodig met professionele begelei ding – vaak gemakkelijker, beter verstaanbaar, prettiger of expressiever worden. Belangrijk daarbij is of iemand voor verandering openstaat. Het kunnen kleine, maar heel belangrijke veranderingen betreffen, die het eigene, het persoonlijke in het spreken, niet behoeven aan te tasten. In dit boek worden diverse aspecten van het spreekgedrag beschreven. Niet alleen onderwerpen als adem, stem, articulatie en dergelijke, maar ook non verbale aspecten als houding, gebaren, oogcontact. Want juist op deze laatste signalen reageert de luisteraar vaak in de eerste plaats. Ook wordt aandacht geschonken aan de belangrijke wisselwerking die er bestaat tussen gevoelens, emoties enerzijds en spreken anderzijds. Een bij-