Hans de Weerdt - De taaltoets-pabo haal je zo

Hans deWeerdt

De Taaltoets-pabo haal je zo

De Taaltoets-pabo haal je zo

Hans de Weerdt

c u i t g e v e r ij

c o u t i n h o

bussum 2013

Voor Piet

© 2008 Uitgeverij Coutinho bv Alle rechten voorbehouden.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd ge gevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektro nisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toe gestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Au teurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Re productierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.stichting pro.nl).

Eerste druk 2008, vijfde oplage 2013

Uitgeverij Coutinho Postbus 333 1400 AH Bussum info@coutinho.nl www.coutinho.nl

Omslag: Studio Pietje Precies | bno, Hilversum

Noot van de uitgever Wij hebben alle moeite gedaan om rechthebbenden van copyright te achterhalen. Personen of instanties die aanspraak maken op bepaalde rechten, wordt vriendelijk verzocht contact op te nemen met de uitgever.

ISBN 978 90 469 0103 8 NUR 624

INHOUDSOPGAVE

Inleiding  7 Aanbevolen literatuur  8 Over de Taaltoets-pabo  9

Deel 1 – Instaptoets   11 Spelling toepassen  13

Formuleren  16 Interpunctie  19

Basisgrammatica – taalkundig ontleden  21 Basisgrammatica – redekundig ontleden  23 Scorelijst instaptoets   25

Deel 2 – Uitleg en uitwerkingen   27 Spelling toepassen  29 • Theorie in schema’s  29 • Uitwerkingen van ‘Spelling’ uit de instaptoets  37 Formuleren  44 • Theorie in schema’s  44 • Uitwerkingen van ‘Formuleren’ uit de instaptoets  46 Interpunctie  52 • Theorie in schema’s  52 • Uitwerkingen van ‘Interpunctie’ uit de instaptoets  55 Basisgrammatica – taalkundig ontleden  58 • Theorie in schema’s  58 • Uitwerkingen van ‘Basisgrammatica – taalkundig ontleden’ uit de instaptoets  62 Basisgrammatica – redekundig ontleden  65 • Theorie in schema’s  65 • Uitwerkingen van ‘Basisgrammatica – redekundig ontleden’ uit de instaptoets  69

Deel 3 – Oefeningen   73 Spelling toepassen  75 • Werkwoorden  75 • Niet-werkwoorden  81

Formuleren  88 Interpunctie  94

Basisgrammatica – taalkundig ontleden  98 Basisgrammatica – redekundig ontleden  104

Deel 4 – Uitwerkingen van de oefeningen   111 Spelling toepassen  113 • Werkwoorden  113 • Niet-werkwoorden  128

Formuleren  142 Interpunctie  153

Basisgrammatica – taalkundig ontleden  162 Basisgrammatica – redekundig ontleden  173

Deel 5 – Eindtoets   185 Spelling toepassen  187

Formuleren  191 Interpunctie  194

Basisgrammatica – taalkundig ontleden  196 Basisgrammatica – redekundig ontleden  198 Scorelijst eindtoets   200

7

Inleiding

De Taaltoets-pabo haal je zo is bestemd voor pabostudenten die zich willen voorbereiden op de Taaltoets-pabo. Het is een praktisch boek waarmee je snel en efficiënt de kennis opdoet die je nodig hebt. Cen traal in dit boek staan de oefeningen, die qua lay-out en vraagstelling zo veel mogelijk op de ‘echte’ taaltoets lijken. De basistheorie is terug te vinden in enkele schema’s; voor een uitgebreid overzicht van alle regels en uitzonderingen zijn andere boeken beschikbaar. De Taaltoets-pabo beslaat vier domeinen: spelling toepassen, formu leren, interpunctie en basisgrammatica. Het domein basisgrammatica bestaat weer uit twee delen: taalkundig en redekundig ontleden. Deze indeling in domeinen is terug te vinden in ieder deel van dit boek. In het eerste deel van dit boek staat een instaptoets die exact lijkt op de Taaltoets-pabo zoals die door het Cito wordt afgenomen. Met deze toets bepaal je je taalniveau en kom je te weten aan welke onderwer pen je extra aandacht zou moeten besteden. In deel 2 doe je gericht de kennis op die je nog nodig hebt. Per domein wordt een schema gegeven met de belangrijkste regels. Daarna worden de regels meteen toegepast in de uitwerkingen van de instaptoets. In deel 3 pas je de theorie uit deel 2 zelf toe. Per domein vind je oefe ningen, dezelfde soort opgaven als die van de Taaltoets-pabo. Alleen de laatste oefeningen bij taalkundig en redekundig ontleden zijn iets anders van opzet, waardoor ze meer oefenstof bieden. In deel 4 staan de antwoorden en de uitwerkingen van de opgaven uit deel 3. Hiermee controleer je hoe je de oefeningen hebt gemaakt en ga je na waarom je antwoorden goed of fout zijn. In deel 5 volgt de proef op de som, de eindtoets. Als je het boek hebt doorgewerkt, zou deze taaltoets geen probleem meer voor je moeten zijn!

8

Aanbevolen literatuur

Bout, Marja & Han de Bruijn (2007) Basisvaardigheden Grammatica. Groningen: Wolters-Noordhoff. Bout, Marja & Han de Bruijn (2007) Basisvaardigheden Spelling. Groningen: Wolters-Noordhoff. Braas, Cees en Job Krijgsman (2001) Taaltopics: formuleren. Groningen: Wolters-Noordhoff. Geerts, G. e.a. (red.) (1997) Algemene Nederlandse spraakkunst. Groningen: Wolters-Noordhoff. Hermans, Mariët (2006) De kleine schrijfgids – Adviezen voor een goede zinsbouw, woordkeuze en spelling. Bussum: Coutinho. Houët, Henriëtte (2005) Basisgrammatica Nederlands: begrijpelijk voor iedereen. Utrecht: Het Spectrum. Jager, B. (1983) Ontleed je taal goed – Elementaire structurele gram matica van de Nederlandse taal. Utrecht: ThiemeMeulenhoff. Klein, M. & M. Visscher (2006) Praktische cursus spelling. Groningen: Wolters-Noordhoff. Klein, M. & M.C. van den Toorn (2004) Praktische cursus zinsontle ding. Groningen: Wolters-Noordhoff. Luif, J. (1998) In verband met de zin – Inleiding in de Nederlandse spraakkunst. Amsterdam: Amsterdam University Press. Renkema, Jan (2005) Schrijfwijzer , vijfde druk. Den Haag: Sdu. Westen, Wilma van der (2005) Welgespeld: werkwoordspelling voor hoger onderwijs. Bussum: Coutinho. Woordenlijst Nederlandse Taal (2005) Den Haag: Sdu.

9

Over de Taaltoets-pabo

Met de Taaltoets-pabo kunnen de pabo’s vaststellen of instromende eerstejaars pabo-studenten voldoen aan de landelijk vastgestelde norm. Ook bieden de toetsen aanknopingspunten voor gerichte bij scholing. De studenten maken deze toetsen bij aanvang van hun studieloop baan op de pabo. Voldoen zij aan deze landelijk vastgestelde norm, dan is daarmee voor hen dit onderdeel afgesloten. Voldoen zij bij aan vang niet aan die norm, dan zullen zij zich in het eerste jaar moeten bijscholen. Aan het einde van het eerste schooljaar moeten zij de toets dan opnieuw maken. Wanneer zij dan wel aan de landelijk vastge stelde norm voldoen, is daarmee alsnog dit onderdeel afgesloten. Zo niet, dan volgt een bindend studieadvies vanuit de pabo, wat betekent dat zij de opleiding moeten verlaten. Wijze van afname De toetsen worden afgenomen op de computer. De afnamen vinden plaats bij de pabo’s, op een door de pabo’s zelf bepaald moment. De toetsen worden door de computer samengesteld uit een opgavenbank en gepresenteerd op een beeldscherm. De student beantwoordt de op gaven met de muis of het toetsenbord. De computer kijkt de antwoor den meteen na en geeft onmiddellijk de uitslag nadat de laatste vraag De Taaltoets-pabo bestaat uit 150 opgaven en meet op indirecte wijze het schriftelijk taalgebruik van de studenten in vier domeinen. Deze domeinen zijn: • Spelling toepassen (50 opgaven) • Formuleren (40 opgaven) • Interpunctie (20 opgaven) • Basisgrammatica (40 opgaven, waarvan 20 taalkundig ontleden en 20 redekundig ontleden) De cesuur 113 (75,3%) van de 150 opgaven moeten goed zijn om te slagen voor de Taaltoets. beantwoord is. De domeinen

10

Inhoud Het domein spelling toepassen onderscheidt de spelling van werk woorden en de spelling van naamwoorden. Het domein formuleren bevat: • foutieve woordkeuze (bijvoorbeeld ‘even groot dan’); • contaminaties (bijvoorbeeld ‘De mensen stellen je op je gerust’); • ontspoorde zinnen (bijvoorbeeld ‘Zij beweerden dat het aantal moeilijke woorden was klein); • incongruenties (bijvoorbeeld ‘Het kind spelen buiten’). Het domein basisgrammatica onderscheidt de onderdelen taalkundig ontleden en redekundig ontleden. Bij taalkundig ontleden wordt de kennis getoetst van de volgende be grippen: • voorzetsel • voegwoord • telwoord • voornaamwoord (persoonlijk, bezittelijk, aanwijzend en vragend) • zelfstandig werkwoord • hulpwerkwoord • koppelwerkwoord Bij redekundig ontleden wordt het ontleden van zinnen getoetst. Hierbij worden de volgende zinsdelen onderscheiden: • onderwerp • lijdend voorwerp • zelfstandig naamwoord • bijvoeglijk naamwoord • bijwoord • lidwoord

• meewerkend voorwerp • werkwoordelijk gezegde • naamwoordelijk gezegde • persoonsvorm • naamwoordelijk deel • voorzetselvoorwerp • bijvoeglijke bepaling • bijwoordelijke bepaling

Bij de keuze van de domeinen hebben de mogelijkheid voor schrifte lijke toetsing en de mogelijkheid tot remediëren van de betreffende vaardigheden een doorslaggevende rol gespeeld.

11

Deel I Instaptoets

instaptoets 1

In dit deel staat een instaptoets die exact lijkt op de Taaltoets-pabo zoals die door het Cito wordt afgenomen. Met deze toets bepaal je je taalniveau en kom je te weten aan welke onderwerpen je extra aan dacht zou moeten besteden. De toets bestaat uit 150 opgaven, verdeeld over vier domeinen: spel ling toepassen, formuleren, interpunctie en basisgrammatica. Het domein basisgrammatica bestaat weer uit twee delen: taalkundig en redekundig ontleden. Na de toets op pagina 26 vind je de scorelijst. Om een voldoende voor de toets te halen, moet je minstens 113 van de 150 vragen goed hebben beantwoord.