Nico Mol - Bedrijfseconomie voor de collectieve sector

Inleiding 1

1.1 Bedrijfseconomie voor de collectieve sector 1.2 Bedrijfseconomie en openbare financiën 1.3 Beschouwingswijze van de bedrijfseconomie 1.4 Indeling van het boek

1.1 Bedrijfseconomie voor de collectieve sector

De aandacht voor de bedrijfseconomische aspecten van de collectieve sector is sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw sterk gegroeid. In eerste instantie vloeide die aandacht vooral voort uit de beheersingsproblematiek rond de col lectieve uitgaven: de uitgavenexpansie bij de overheid en in de sociale zekerheid leek zich ook bij de destijds afnemende economische groei onverminderd voort te zetten, waarmee zowel het financieringstekort als de druk van de collectieve lasten tot onaanvaardbare hoogte werden opgestuwd. Het gevolg was een hoge werkloosheid en een inflatie in de dubbele cijfers. In de loop van de jaren tachtig is naast deze beheersingsproblematiek ook het doelmatigheidsvraagstuk bij de bedrijfsvoering in het openbaar bestuur naar voren getreden. Toen de terugdringing van het financieringstekort succes begon op te leveren, kwam er ruimte voor het besef dat met louter uitgavenbeheer sing niet volstaan kon worden. Wil de overheid op haar taken berekend zijn en blijven, dan zal zij ook aan de doelmatigheid van haar financieel management moeten werken. Het financieel overheidsmanagement stelt dus eisen aan zowel de beheersing van de uitgaven als de doelmatigheid van de bedrijfsvoering. Op beide punten bleek de traditionele bedrijfsvoering tekort te zijn geschoten. Bij de vormgeving van het maatschappelijk-economisch beleid bleek in het verleden het interne beheer van de overheidsfinanciën veelal te zijn verwaarloosd. Door de exclusieve aandacht voor de maatschappelijke hoofddoelstellingen van volledige werkgele genheid, prijsstabiliteit, economische groei en inkomensherverdeling was het financieel management bij de overheid onderbelicht gebleven. In het huidige tijdsgewricht staat de bedrijfsvoering bij de overheid echter volop in de belangstelling. Alom zijn en worden initiatieven genomen om de collectieve sector doelmatiger te laten werken. Soms is daarbij de productie van publieke voorzieningen meer op afstand van de overheid geplaatst, zoals bij de verzelfstandiging of zelfs privatisering van organisaties als NS en Postbank (het vroegere Staatsbedrijf PTT). In andere gevallen is de tucht van de markt in

11