Maaike Hajer, Mylène Hanson, Betsy Hijlkema en Annelies Riteco - Open ogen in de kleurrijke klas

Voorwoord

Elke leraar in Nederland heeft te maken met de multiculturele samenleving die Nederland geworden is, zowel binnen als buiten de eigen school. Welke competenties vraagt dit van hen in hun dagelijks werk? In dit boek laten we dat aan de hand van praktijksituaties zien. Het boek is geschreven op basis van ervaringen die de afgelopen jaren door leraren, begeleiders, onderzoekers en anderen op kleurrijke scholen zijn opgedaan. Door deze bevindingen in een context te plaatsen, is het een studieboek geworden voor studenten aan pabo’s, tweede- en eerstegraadsopleidingen en voor leraren in opleidingen op de werkplek en in professionaliseringstrajecten. Speciaal richten we ons op (aankomende) leraren die (gaan) lesgeven aan leerlingen in de leeftijdsgroep van 10 tot 18 jaar – jonge adolescenten die ingrijpende ontwikkelingen mee maken in hun identiteit en hun (schoolse) taalvaardigheid. Veel materiaal komt voort uit het praktijkgerichte onderzoek uitgevoerd van uit het lectoraat ‘Lesgeven in de Multiculturele School’ van de Hogeschool Utrecht. Een groep (ortho)pedagogen, taaldidactici, onderwijskundigen, spe cialisten in reken-wiskundedidactiek en geschiedenisdidactiek vormt hier samen de ‘kenniskring’, die sinds 2002 diverse onderzoeken heeft verricht in kleurrijke scholen. Daarbij werden veelal analyses van klasseninteractie gecombineerd met interviews met leraren en leerlingen over deze interactie. Steeds kwam duidelijk de samenhang naar voren tussen de pedagogische en de didactische aspecten van hun werk. Het feit dat in literatuur en studie materiaal vaak wordt ingegaan op afzonderlijke aspecten als taaldidactiek of gedrag, was voor de kenniskring aanleiding een deel van het materiaal toe gankelijk te maken in een boek bestemd voor leraren (in opleiding), en het te voorzien van concrete observatie- en handelingsadviezen. Uitgangspunt was een geïntegreerde benadering waarbij drie aspecten als in elkaar grijpende tandwielen met elkaar in verband worden gebracht: • oog krijgen voor de leerling als basis voor een goed contact; • oog krijgen voor de relaties tussen leraar en leerlingen als basis voor parti cipatie, en • oog krijgen voor taalontwikkeling vanuit de eigen inbreng van leerlingen. Het lectoraat zet ondertussen zijn ontwikkelwerk ten behoeve van opleiding en professionalisering van leraren voort en werkt deze brede visie verder uit. De voortgang is te volgen via www.lectoraatmcs.hu.nl. Het boek is geschreven door meer mensen dan de vier auteurs die nu op het omslag staan vermeld. Alle kenniskringleden uit de periode tot december 2006 hebben in verschillende fasen van het schrijfwerk hun steentje bijge dragen en dat heeft – na verschillende metamorfosen – geresulteerd in het