Fiona Frank & Aleid van de Vooren-Fokma - Onderzoek in de juridische praktijk

1 • Opdrachtgesprek

1.2.2 Communicatieve vaardigheden In het begin van het gesprek, als je het hebt over de achtergronden van het onderzoek, zal de opdrachtgever het meest aan het woord zijn, maar jij houdt de leiding over het gesprek. Jij moet genoeg doorvragen en samenvatten om voldoende duidelijkheid te krijgen. Zodra je dieper ingaat op het onderzoek zelf, komt het initiatief meer bij jou te liggen, en kom jij meer zelf met voor stellen, bijvoorbeeld over de uitvoering van het onderzoek. Vragen stellen Stel veel open, brede vragen, zeker aan het begin van het gesprek, of als je aan een nieuw deelonderwerp begint. Daarna kun je doorvragen met gerichtere vragen en gesloten vragen. Formuleer je vragen neutraal; je eigen mening mag niet in de vragen doorklinken. Probeer ontkenningen in je vragen te vermijden, want die maken het vaak lastiger om een vraag duidelijk te be antwoorden (‘Vindt u ook niet dat er geen leeftijdverbod op alcoholgebruik moet zitten?’). Een goede openingsvraag is bijvoorbeeld: ‘Waar kan ik u mee helpen?’ Het komt vaak voor dat opdrachtgevers niet zo goed weten waar het pro bleem precies in zit, of dat ze bewust of onbewust willen sturen naar een be paalde uitkomst. Stel dat in de vacaturetekst staat dat een leidinggevende wil weten hoe een bepaald juridisch proces efficiënter kan worden uitgevoerd; het kan dan best zijn dat hij dat eigenlijk wil weten omdat er bezuinigd moet worden, en hij mensen moet ontslaan. Het is belangrijk om zo’n achterlig gend doel tijdens het gesprek boven tafel te krijgen. Dat lukt je alleen maar als je goed luistert en kijkt naar je gesprekspartner, en kritisch doorvraagt. Ook is het belangrijk om vertrouwen te wekken. Dat doe je bijvoorbeeld door dui delijk te maken dat je vertrouwelijk met alles wat besproken wordt om zult gaan, en te benoemen dat het belangrijk is dat je alle benodigde informatie hebt, zodat je je onderzoek goed kunt uitvoeren. Non-verbale communicatie De non-verbale communicatie is tijdens gesprekken van heel groot belang. Dat is natuurlijk ook zo bij een opdrachtgesprek. Je wilt zelfverzekerd en pro fessioneel overkomen en bij je opdrachtgever het vertrouwen wekken dat jij deze opdracht goed kunt uitvoeren. Let daarbij op je kleding. Je kunt beter overdressed zijn dan underdressed; de opdrachtgever ziet dan dat je er moei te voor hebt gedaan en het gesprek serieus neemt. Neem een geïnteresseerde, open houding aan: zit rechtop, of leun iets voorover, en maak oogcontact. Hou je armen niet gekruist voor je borst, maar leg je handen bijvoorbeeld voor je op tafel. Zo kun je ook makkelijk je pen pakken om aantekeningen te

20